Erciyes Üniversitesi Aþý Araþtýrma ve Geliþtirme Uygulama ve Araþtýrma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, "Varyantlarda bütün aþýlarda olduðu gibi antikorda düþüþler söz konusu ama yaptýðýmýz çalýþmalarda yüzde 100 etkin olduðunu bulduk. Delta ile ilgili çalýþmalar sürüyor" açýklamasýnda bulundu.

Turkovac aþýsýný geliþtiren Erciyes Üniversitesi Aþý Araþtýrma ve Geliþtirme Uygulama ve Araþtýrma Merkezi Müdürü ve Týp Fakültesi Týbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalý Öðretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli aþýyla ilgili yeni bilgiler verdi. Özdarendeli, 'Erciyes Üniversitesi pandemi dönemi öncesinde 2013 yýlýnda Aþý Araþtýrma ve Geliþtirme Merkezi'ni kurdu.' dedi.

Özdarendeli, 'Bu noktada da daha önce Kýrým Kongo ile ilgili aþý çalýþmalarý yapýldý. Artýk günümüzde bir þeyi sýfýrdan keþfetmekten ziyade bu konudaki gerekli tecrübeleri ve doðru bilgileri bir araya getirerek uygun bir platformda eritmek en önemlisi. Biz de bu çalýþmalara yaklaþýk 7-8 yýl önce bu merkezde baþladýk. Erciyes Üniversitesi'nin önemli bir vizyonudur bu. Oradan gelen tecrübe ve birikimle yetiþmiþ insan gücüyle çok hýzlý bir þekilde pandemiye aþý geliþtirmeyle ilgili reaksiyon verebildik. Daha önceki birikimler çok önemli' ifadelerini kullandý.

Aþý geliþtirme çalýþmalarý devam edecek

Yeni çýkan enfeksiyonlara karþý aþý geliþtirme çalýþmalarýnýn devam edeceðini vurgulayan Özdarendeli; 'Merkezimizi daha büyük bir alana taþýnmasýyla ilgili bir projemiz var. Daha geniþ bir alana ve teknolojik olarak çok daha iyi bir merkeze sahip olacaðýmýzý düþünüyorum. 2 yýl içerisinde biteceðini düþünüyorum. Buradaki temel bakýþ açýmýz aþýyla uðraþan küçük gruplarý bir araya getirerek proje liderleri eþliðinde farklý aþý Ar-Ge çalýþmasý yapýlmasý. Ayný zamanda da bu zamana kadar çalýþtýðýmýz birkaç aþý var. Bu aþýlar belirli noktalara geldi. Hangi aþýlarýn çalýþýlacaðý ile ilgili kafamýzda birkaç tane yeni þey var ama birkaç yýl sonra belirginleþecektir. Çünkü yeni ortaya çýkan enfeksiyonlar söz konusu dünyamýzda. Covid-19 buna bir örnek. Bizim yeni ve yeniden çýkan enfeksiyonlara karþý aþý geliþtirme çalýþmalarýmýz devam edecek' dedi.

Yüzde yüz etkili!

Yerli aþý olan Türcovac'ýn Ýngiliz varyantýna karþý yüzde 100 etkili olduðunu, Delta varyantýna karþý ise etkinlik çalýþmalarýnýn devam ettiðini aktaran Özdarendeli, 'Ýngiliz varyantýyla ilgili rektörümüz Prof. Dr. Mustafa Çalýþ'ýn da destekleriyle bir proje yaptýk. Çünkü son aylara kadar ülkemizde dominant olarak Ýngiliz varyantýydý. O noktada yaptýðýmýz çalýþmalarda Ýngiliz varyantýna karþý yüzde 100 etkili. Tabi varyantlarda bütün aþýlarda olduðu gibi antikorda düþüþler söz konusu ama yaptýðýmýz çalýþmalarda yüzde 100 etkin olduðunu bulduk. Delta ile ilgili çalýþmalar sürüyor elimizde tam veri olmadýðý için söyleyemiyorum ama Ýngiliz varyantýyla ilgili etkili olduðunu rahatlýkla söyleyebilirim' þeklinde konuþtu.

Yaban hayatýyla insanlarýn iç içe girmesiyle birlikte hastalýklarýn ortaya çýktýðýný, önümüzdeki süreçte de bu tür pandemilerin olma ihtimalinin oldukça yüksek olduðunun altýný çizen Özdarendeli; '2000'li yýllarda ortaya çýkan salgýnlara baktýðýmýz zaman bunlarýn üç tanesi Sars-Cov-1, MERS ve Covid-19, domuz gribi salgýný vardý 2000'li yýllarýn baþýnda. 2014-2015'te Afrika kýtasýnda Ebola salgýný vardý. Bunlarýn hepsi viral kökenli. Yaban hayatýyla insanlarýn biraz daha iç içe girmesiyle birlikte yaban hayatýna çok daha yakýn olan toplumlarda bu hastalýklar çýkýyor. Çaðýmýzda zaten bir coðrafyadan bir coðrafyaya çok rahat gittiðimiz bir çað. O nedenle bir yerden çýkan odak sadece orayla sýnýrlý kalmýyor ve bütün dünyaya yayýlýyor. O yüzden bundan sonraki süreçlerde de bu tür pandemilerin olma ihtimali oldukça yüksek' dedi.

Oldukça etkili

Pandemi kontrolünde bütün aþýlarýn oldukça etkili olduðunu dile getiren Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, 'Sinovac ile Türkovac aþýsý ayný platformda üretilen aþýlar. Bunlarýn verileri daha sonra bilimsel olarak karþýlaþtýrýlacaktýr. Birbirlerine avantajlarý, dezavantajlarý ortaya çýkacaktýr. Biontech aþýsý RNA tabanlý bir aþý, dünyada ilk defa uygulanan bir aþý. Yan etki noktasýnda ilk veriler problemsiz gözüküyor. Yeni jenerasyon aþýlarýn uzun vadede etkileri ortaya çýkacaktýr ama þuana kadar bütün aþýlar pandemi kontrolünde kýsmi olarak oldukça etkili gözüküyor' diye konuþtu.

Aþýlamada toplumun yüzde 70’i aþýlmalý

Toplumun yüzde 70'inin üzeri aþýlandýðýnda pandeminin zamanla ortadan kalkacaðýný belirten Özdarendeli; “Bir ya da iki ya da içerisinde böyle bir pandemi þeklinde gitmeyecek. Çünkü þuanda dünyada milyarlarca doz aþý üretildi, insanlara uygulandý. Bulaþ özellikle devam ediyor ama aþýlanan insanlarda hastaneye yatýþ ya da yoðun bakýma yatýþ oran olarak düþtü. Ama aþýlanmayanlar ya da tam doz aþýsýný yaptýrmayanlarda yoðun bakým süreçleri, hastaneye yatýþ süreçleri devam ediyor. O yüzden toplumun yüzde 70'inin üzeri aþýlandýðýnda pandemi zamanla ortadan kaybolacaktýr” dedi.

Aþý olmamýzda fayda var

Aþý olmanýn sosyal sorumluluk olarak görülmesi gerektiðini de sözlerine ekleyen Özdarendeli konuþmasýný þöyle sürdürdü; 'Aþý olanlar hastalýktan daha iyi korunacaklar, en azýndan hastaneye yatýþlar çok azalacak. Ama olmayanlarda bu tür problemler her zaman olmasý söz konusu. Eðer pandemi kontrol altýna alýnmadýðý taktirde aþý olmayanlarda belirli yerlere girip çýkmalarýnda PCR testi gösterilmeden bu tür yerlere alýnmamasý söz konusu. O yüzden aþýlanmak çok önemli. Gönül rahatlýðýyla tabi ki aþý olmamýzda fayda var. Aþý tereddütlü insanlar bazý gerekçelerle aþý olmakta tereddüt yaþýyorlar.

'Sosyal medyada bilimsel dayanaðý olmayan bir takým þeyler var. Aþýda temel olarak düþünülmesi gereken faydalarýyla zararlarýný bir araya koyup hangisinin çok daha fazla olduðunu ortaya koymak. O yüzden aþý olmamakla olmak arasýndaki tercihi insanlarýn mantýken burada yapmasý lazým. Nitekim aþýnýn faydalarý çok daha fazla olduðu için. Mutlaka küçük yan etkileri olacaktýr her ilacýn olduðu gibi ama faydalarý çok daha fazla. O yüzden gönül rahatlýðýyla bakanlýðýn onayladýðý aþýlarý insanlarýn mutlaka olmasý lazým. Sadece kendisi için deðil toplumsal bir sorumluluk ve görev. Bu pandemi döneminde aþý olmayan insanlar yakýnlarýna bir þekilde bulaþ olayýný devam ettiriyorlar. O yüzden de bir sosyal sorumluluk olarak görmek lazým.'

Üniversitelerde örgün eðitime geçilmesinin önemine de vurgu yapan Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, 'Örgün eðitime geçilmesi þart, bunun mutlaka yapýlmasý lazým. Çünkü online eðitim ile örgün eðitim arasýnda çok ciddi fark var. Aþýlamayla birlikte Eylül ayýnda inanýyorum ki hem üniversiteler hem ilk ve orta dereceli okullarýn açýlmasý söz konusu' þeklinde konuþtu.